Hoe duurzaam investeren jouw bank, verzekeraar en pensioenfonds?

1. Waarom beoordelen jullie verzekeraars?

Verzekeraars spelen een belangrijke rol op de geld- en kapitaalmarkt: ze beleggen de premies van verzekeringnemers en andere inkomsten in bedrijven overal ter wereld. Het gaat vaak om flinke bedragen. Als grote beleggers/aandeelhouders kunnen ze veel invloed hebben op deze bedrijven. Die invloed kunnen ze op meerdere manieren aanwenden om de bedrijven te bewegen tot een duurzame bedrijfsvoering, waarin recht wordt gedaan aan mens, dier, klimaat en milieu.

2. Wat is jullie manier van werken en wat is jullie belangrijkste doel?

De Eerlijke Verzekeringswijzer beoordeelt en vergelijkt het beleggingsbeleid en de -praktijk van grote verzekeringsgroepen. De resultaten geven we weer op onze website, bijvoorbeeld in een groot overzicht van de beleidsscores van alle verzekeringsgroepen. Zo laten we zien hoe sterk de verzekeraars met hun beleggingen bijdragen aan een sociaal rechtvaardige en duurzame wereld. Bovendien stimuleren we hiermee de concurrentie op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo).

De Eerlijke Verzekeringswijzer is een consumenteninstrument. Veel consumenten vinden het belangrijk dat hun verzekeraar maatschappelijk verantwoord investeert. Via onze website betrekken we consumenten bij het verwezenlijken van ons doel: dat verzekeringsgroepen hun beleggingsbeleid verduurzamen en hun beleggingskeuzes daarop afstemmen. Achterliggend doel is dat de verzekeringsgroepen hun (financiële) invloed gebruiken om bedrijven te verduurzamen. Daarnaast zijn we voortdurend in gesprek met de verzekeraars. Wij bieden op verschillende manieren onze kennis en expertise aan om hun beleid en de bedrijfsvoering (verder) te helpen verbeteren.

3. Op welke verzekeraars richten jullie je?

De Eerlijke Verzekeringswijzer richt zich op de ‘top tien’ van verzekeringsgroepen die actief zijn in Nederland. Daarbij gaat al sinds de oprichting (16 september 2013) de eerste aandacht uit naar de concerns van de tien grootste levensverzekeraars. Door de aard van de verplichtingen die zij aangaan, beleggen levensverzekeraars voor de lange termijn. Een belegging voor de lange termijn betekent ook betrokkenheid bij een bedrijf op de lange termijn. Dat maakt een doorlopende beoordeling van de beleggingskeuzes van deze verzekeringsgroepen heel interessant.

4. Er zijn nu drie nieuwe verzekeraars bij gekomen, hoe zit dat?

Door recente overnames zijn drie verzekeraars in andere handen gekomen: Delta Lloyd, Generali NL en Legal&General NL. Daardoor zijn de concerns waartoe zij behoorden weggevallen uit de Eerlijke Verzekeringswijzer. Er is voor gekozen om in hun plaats de zorgverzekeraars CZ, Menzis en VGZ op te nemen. Daarmee hebben we weer tien verzekeringsgroepen in de Eerlijke Verzekeringswijzer. Vanaf 17 september 2018 is dit het geval.

5. Waarom zorgverzekeraars? Beleggen die ook? En waarom déze zorgverzekeraars?

Zorgverzekeraars beleggen inderdaad ook, en de grootste zorgverzekeraars beleggen niet minder dan de nummers 8 en lager op de ‘top tien’-lijst van levensverzekeraars. CZ, Menzis en VGZ zijn - na Achmea, die al in de Eerlijke Verzekeringswijzer zat - de grootste zorgverzekeraars in Nederland. Deze vier zorgverzekeraars samen verzekeren 86,5% van iedereen ie in Nederland verplicht is een zorgverzekering te kiezen. In 2016 hadden CZ, Menzis en VGZ samen € 15,7 miljard op de balans staan, waarvan € 2 miljard was belegd in aandelen en bedrijfsobligaties. Zorgverzekeraars zien zichzelf ook als beleggers: in 2016 sloten ze zich zelfstandig aan bij besprekingen tussen vertegenwoordigers van de verzekeringssector, de overheid, vakbonden en non-gouvernementele organisaties om te komen tot een IMVO-convenant. Dat is een overeenkomst die beoogt de sector te helpen om zo goed en verantwoord mogelijk internationaal te beleggen. Dat convenant is in juli 2018 getekend.

6. Is er verschil in het soort beleggingen tussen zorgverzekeraars en levensverzekeraars?

Levensverzekeraars beleggen alleen al op basis van het product dat zij aanbieden (levensverzekeringen) voor de lange termijn. Dat maakt voor het type belegging niet per se uit, maar lange-termijn-beleggers zijn doorgaans sterker betrokken bij het bedrijf waarin zij beleggen. Ze kunnen dan ook meer structureel aandringen op verbeteringen rond verantwoorde bedrijfsvoering. Zorgverzekeraars beleggen niet per se om op lange termijn rendement op premies te behalen. Ze beleggen echter wel, net als levensverzekeraars, in aandelen en bedrijfsobligaties en doen dat ook voor de langere termijn. Dit langetermijnperspectief en hun invloed als aandeelhouders van bedrijven maakt ook voor zorgverzekeraars duurzaam en verantwoord beleggingsbeleid van groot belang.

7. Kun je van verschillende typen verzekeraar hetzelfde verlangen?

Of de beleggingen nu voor de lange of minder lange termijn zijn, en ongeacht de vraag of er nu premies of reserves worden belegd, verzekeraars die beleggen hebben de verantwoordelijkheid om dat zo te doen dat daardoor geen nadelige gevolgen ontstaan voor mens, dier of milieu. Kleinere beleggers gebruiken mogelijk wel een andere strategie om verantwoord te beleggen dan grotere. De Eerlijke Verzekeringswijzer vergelijkt de verzekeringsgroepen zowel op de inhoud van hun beleid als op hun keuzes in de praktijk. In onderzoeken naar de beleggingspraktijk wordt waar nodig rekening gehouden met de mogelijke verschillen.

8. Moeten zorgverzekeraars veel geld in kas houden, of zijn ze op een andere manier ‘gedwongen’ om geld aan te houden, waardoor ze misschien weinig eigen keuzes hebben bij hun beleggingen?

Nederlandse zorgverzekeraars zijn inderdaad verplicht om reserves in kas te houden om risico’s af te dekken. Om eventuele schommelingen te kunnen opvangen, bijvoorbeeld door onverwachte kosten of sterke wisselingen in het aantal verzekerden, hanteren ze bovendien een buffer boven de vastgestelde norm. Maar er is geen beperking voor de selectie van bedrijven en overheden waarin zij willen beleggen.

9. Er zaten toch al een paar zorgverzekeraars in de Eerlijke Verzekeringswijzer?

Klopt. Dat komt doordat de Eerlijke Verzekeringswijzer de verzekeraars ‘op groepsniveau’ beoordeelt. We beoordelen dus het beleid en de praktijk van zowel het moederconcern als de dochterondernemingen. Zo wordt bij levensverzekeraar Loyalis ook de performance van pensioenuitvoerder APG beoordeeld, die de eigenaar is van Loyalis. Enkele verzekeringsgroepen die door ons zijn geselecteerd omdat ze een flinke levensverzekeringspoot hebben, hebben ook dochterondernemingen die zorgverzekeringen aanbieden. Daardoor vielen deze zorgverzekeraars al eerder onder de Eerlijke Verzekeringswijzer.

10. Waarom beoordelen jullie een verzekeraar op het beleid van de groep waar die bij hoort?

Dat is omdat het beleid van een verzekeraar vaak op groepsniveau wordt gemaakt en toegepast. Alle bedrijfsonderdelen binnen de financiële groep moeten zich er dan aan houden. Sommige verzekeraars hebben niet eens eigen beleid, maar alleen het groepsbeleid. Soms heeft een dochteronderneming wel eigen beleid. Ook dan wordt de dochteronderneming op groepsniveau beoordeeld, omdat de hele groep verantwoordelijkheid zou moeten nemen. Ook een klant die wil dat zijn verzekeraar fatsoenlijk belegt, verlangt dat uiteraard van de hele financiële groep waartoe die verzekeraar behoort.

11. Waarom wordt Vivat niet op groepsniveau beoordeeld?

Vivat is de enige uitzondering op onze benadering om het beleid van de hele verzekeringsgroep te beoordelen. Vivat heeft namelijk een bijzondere positie. Het bedrijf is in 2015 overgenomen door het Chinese verzekeringsconcern Anbang, maar opereert vrijwel zelfstandig. In het Nederlandse verzekeringslandschap is Vivat een opvallende speler op het gebied van duurzaamheid. Daarom beoordelen we vooralsnog het beleid en de praktijk van Vivat, en niet dat van Anbang.

13. Zorgverzekeraars hebben ook een maatschappelijke opdracht. Is het dan niet zonde van hun tijd dat ze aandacht moeten besteden aan hun beleggingsbeleid?

Nee, omdat de verzekeraars juist met hun beleggingsbeleid hun maatschappelijke opdracht kunnen helpen vervullen. Verzekeringsgroepen beleggen premies en andere inkomsten zodat zij later voldoende geld kunnen uitkeren. Maar veel consumenten vinden het tegelijk ook belangrijk dat verzekeraars niet beleggen in bedrijven die mensenrechten schenden, betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens, grote milieuschade veroorzaken of slecht omgaan met dierenwelzijn. Door hun beleggingsbeleid te verbeteren, kunnen verzekeringsgroepen op veel maatschappelijke onderwerpen een groot verschil maken. Juist omdat van zorgverzekeraars verwacht mag worden dat zij doordrongen zijn van wat de samenleving van hen verlangt, moet het voor zich spreken dat ze ook op het gebied van hun beleggingen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.

14. Is een zorgverzekeraar die duurzaam en verantwoord belegt duurder?

Nee, hoe duurzaam een zorgverzekeraar opereert heeft geen invloed op de kosten van een zorgverzekering. Allereerst hoeft duurzaam en verantwoord beleggen geen negatief effect te hebben op het rendement van de beleggingen. Daarnaast belegt een zorgverzekeraar zijn reserves; de beleggingen staan daarmee op iets meer afstand van de premies die de consument betaalt.

15. Waarom levensverzekeraars en zorgverzekeraars, maar geen schadeverzekeraars?

Omdat schadeverzekeraars niet beleggen. De levens- en zorgverzekeraars beleggen wel en vormen daarmee een aparte categorie op de Nederlandse verzekeringsmarkt. Andere verzekeringen, zoals bijvoorbeeld van auto’s, inboedel of voor aansprakelijkheid, worden overigens in veruit de meeste gevallen aangeboden door een van de verzekeringsgroepen die in de Eerlijke Verzekeringswijzer zijn opgenomen. Zij bieden immers vaak meerdere soorten verzekeringen aan.

16. Waarom scoren de drie nu toegevoegde zorgverzekeraars zo ontzettend laag?

Dat kun je het beste aan henzelf vragen, bijvoorbeeld via onze website. Maar we hebben wel een idee. We hebben vrij veel ervaring met het voeren van een constructieve dialoog met financiële instellingen, en in zijn algemeenheid hebben de meeste meer dan alleen een duwtje in de rug nodig voordat ze bewegen. De drie zorgverzekeraars hebben waarschijnlijk nog niet de urgentie gevoeld om hun beleggingsbeleid op het niveau te brengen dat van ze verwacht mag worden. Toen we vijf jaar geleden voor het eerst het duurzaamheidsbeleid van levensverzekeraars beoordeelden, was dat over de hele linie niet best. Door een intensieve dialoog , en daarnaast publicitaire druk, hebben deze verzekeraars inmiddels veel meer beleidsprincipes omarmd en hun beleggingskeuzes daarop aangepast. We rekenen erop dat ook de drie zorgverzekeraars de komende tijd hun beleid snel meer inhoud geven.

18. Wat zijn jullie criteria om het beleggingsbeleid van de verzekeraars te beoordelen?

De Eerlijke Verzekeringswijzer beoordeelt het beleggingsbeleid van de verzekeringsgroepen in relatie tot 21 belangrijke thema’s en sectoren. De thema’s zijn: arbeidsrechten, belastingen, bonussen, corruptie, dierenwelzijn, gendergelijkheid, gezondheid, klimaatverandering, mensenrechten, natuur, en transparantie & verantwoording. De sectoren zijn bosbouw, elektriciteitsproductie, financiële sector, maakindustrie, mijnbouw, olie & gas, visserij, voeding, wapens, en woningbouw & vastgoed.

Per thema of sector zijn principes (uitgangspunten) gedefinieerd die zijn afgeleid van internationale standaarden en duurzaamheidsinitiatieven. Alle verzekeringsgroepen zouden volgens ons deze principes in hun beleggingsbeleid moeten opnemen. Dit zijn dan ook de criteria waarmee we het beleggingsbeleid van de verzekeraars beoordelen.

19. Moeten verzekeraars ook beleid hebben over de sectoren waarin ze beleggen?

Ja. De Eerlijke Verzekeringswijzer verwacht in principe dat een verzekeraar beleid heeft over alle thema’s en sectoren. De sectoren zijn geselecteerd omdat het gevoelige sectoren zijn, met veel risico’s en grote duurzaamheidsproblemen. Een verzekeraar hoeft niet per se een apart beleidsdocument te maken voor elke sector. Ook algemeen overkoepelend beleid, met principes die van toepassing zijn op sectoren, kan beoordeeld worden. Als een verzekeraar aantoont dat hij niet of nauwelijks belegt binnen een bepaalde sector, verwachten we er ook geen beleid over. De verzekeraar krijgt in zo’n geval de score ‘niet actief’.

20. Zegt de beoordeling ook iets over de bedrijfsvoering van de verzekeraars?

De Eerlijke Verzekeringswijzer focust vooral op de financiële diensten van de verzekeraars, de beleggingen dus. Zaken als het personeelsbeleid of het papiergebruik binnen de eigen organisatie blijven grotendeels buiten beschouwing. Maar binnen de thema’s zijn ook wel elementen opgenomen die gaan over op de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld bij gender of klimaat. Daarnaast gaan de thema’s ‘bonussen’ en ‘transparantie & verantwoording’ volledig over de eigen bedrijfsvoering.

21. Sommige verzekeraars zeggen dat ze in andere vergelijkingen duidelijk beter scoren dan bij de Eerlijke Verzekeringswijzer. Hoe kan dat?

Niet alle duurzaamheidsbeoordelaars kijken naar de beleggingen van verzekeraars. Soms ligt de nadruk op duurzaamheid van hun kantoren en niet op het beleggingsbeleid. Onderzoeksresultaten komen ook niet altijd van een onafhankelijke bron of worden ten minste door een onafhankelijke bron geverifieerd. Dit is bij de onderzoeken van de Eerlijke Verzekeringswijzer wel het geval. Klik hier voor een overzicht van de kracht en zwaktes van verschillende duurzaamheidsbeoordelaars.

22. Hoe is de interactie tussen de Eerlijke Verzekeringswijzer en de verzekeraars?

We voeren een intensieve en open dialoog met de verzekeraars. We informeren hen ruim van te voren over de onderzoeken die we van plan zijn uit te voeren. Bij elk onderzoek bieden we de verzekeraars de gelegenheid om feedback te geven op de conceptmethodologie en de conceptresultaten. Ook als het conceptrapport af is, meestal zo’n twee tot drie weken voor de beoogde publicatiedatum, sturen we dat naar de verzekeraars zodat ze nogmaals feedback kunnen geven. Er is tijdens de verschillende feedbackmomenten dus ruimte voor goede en relevante verbetersuggesties. Waar dat mogelijk en opportuun is, worden die verwerkt.

Daarnaast organiseren we van tijd tot tijd informatie- en verdiepingsbijeenkomsten met verzekeraars, en ook meetings met individuele verzekeraars. Daarin bespreken we bijvoorbeeld de voortgang op het gebied van beleidsverbeteringen, of het gebrek daaraan. Of we bespreken de conclusies en aanbevelingen van een praktijkonderzoek. Heel regelmatig geven we feedback op concept-beleidsstukken en jaarverslagen van verzekeraars en nemen we actief deel aan stakeholderenquêtes en -bijeenkomsten van verzekeraars.

Veel gestelde vragen

Thank you for submitting