Nieuwe EU-wet verantwoord ondernemen laat financiering mensenrechtenschendingen ongemoeid
Vanmorgen vroeg heeft de Europese Unie een nieuwe Europese wet goedgekeurd die bedrijven verantwoordelijk moet houden voor de schade die zij veroorzaken voor mens en planeet - de Corporate Due Diligence Directive (CSDDD). Dit is een mijlpaal en een grote stap in de goede richting. Echter, de financiële sector ontspringt, zoals het er nu naar uitziet, grotendeels de dans. Dit is te wijten aan de zware lobby, aangevoerd door Frankrijk en de Franse bankensector. De Nederlandse regering en financiële sector hebben tot het laatste moment geprobeerd de financiële sector wel op te nemen.
Bedrijven in de EU zijn afhankelijk van complexe mondiale waardeketens. Als bedrijven die niet goed in kaart hebben en monitoren liggen onbedoelde mensenrechtenschendingen of milieuvervuiling op de loer. Uit onderzoek blijkt dat slechts 37% van het Europese bedrijfsleven iets van ‘’due diligence-onderzoek’’ doet en slechts 16% doet dit voor de hele waardeketen. Een heel groot deel opereert dus in een groot zwart gat. Deze wet moest hier verandering in brengen. Maar de uiteindelijk wet is zwaar afgezwakt door regressieve bedrijfslobby en een groep EU-landen onder leiding van Frankrijk en Duitsland.
De wet geldt slechts voor de allergrootste bedrijven, waardoor 99% van de bedrijven buiten boord vallen. Sectoren die berucht zijn voor o.a. arbeidsuitbuiting, zoals de landbouw- of kledingsector, glippen daarmee door de mazen van deze wet. Daarnaast bevat de wet een uitzondering voor banken, beleggers en verzekeraars. Zij ontspringen de dans als blijkt dat zij financieel betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. De financiële sector blijft zo vrijgesteld van de verantwoordelijkheid om hun investeringen en leningen nauwkeurig tegen het licht te houden.
Wel moeten banken en verzekeraars een klimaatplan maken en implementeren, net als andere bedrijven die onder de CSDDD vallen. Ook is de optie gecreëerd om financiële instellingen alsnog volledig op te nemen 6 jaar na inwerkingtreding van de CSDDD. ‘’Het is goed om te zien dat financiële instellingen wel hun verantwoordelijkheid zullen moeten nemen op klimaat. Maar 6 jaar moeten wachten op diezelfde verantwoordelijkheid voor mensenrechtenschendingen is absurd,’’ aldus Barbara Oosters namens de Eerlijke Geldwijzer.
Door bijna volledige uitsluiting van de financiële sector van deze wet vergroot het risico juist dat de financiële sector betrokken raakt bij mensenrechtenschendingen. Voortdurend en verplicht due diligence onderzoek zorgt er juist voor dat risico’s in kaart worden gebracht en op tijd aangekaart.
De Nederlandse financiële sector is hier wel van doordrongen. Zowel de Nederlandse bankensector als investeerders hebben zich openlijk uitgesproken voor inclusie van de financiële sector in de CSDDD en niet slechts in beperkte mate. Ook de Nederlandse regering heeft hier tot het einde voor geijverd. De Eerlijke Geldwijzer roept de Nederlandse regering op om dit standpunt door te zetten bij de invoering van de Europese wet in Nederland en in Nederland geen uitzonderingen te maken voor de financiële sector.
De Eerlijke Geldwijzer zal vol inzetten voor een herziening van de Europese wet over 6-8 jaar. Pas dan zal bekeken worden of de financiële sector wel volledig moet opgenomen worden. Daarnaast hopen wij de Nederlandse financiële sector en regering ook aan onze kant te vinden bij de onderhandelingen over de Nederlandse initiatiefwet over internationaal verantwoord ondernemen.
Door het falen van Europa ligt de bal weer bij de lidstaten om ervoor te zorgen dat wij niet wegkijken als elders uit onze naam en met ons geld arbeiders worden uitgebuit, kinderen te werk gesteld, rivieren vervuild of mensen van hun land verdreven.
