Pensioenfondsen laten slachtoffers landroof in de steek

De 10 grootste pensioenfondsen in Nederland beleggen minimaal 8,2 miljard Euro in 46 bedrijven die betrokken zijn bij ernstige schendingen van landrechten. De grootste investeerders zijn ABP, PFZW en PMT. Geen van de pensioenfondsen pakt alle bedrijven aan waarin men belegt en die zich schuldig maken aan landroof, en zet zich structureel in om slachtoffers ervan te compenseren. Pensioenfonds Detailhandel doet het relatief beter: het fonds spreekt meer dan de helft van de 24 betrokken bedrijven waarin het fonds belegt aan op schendingen van landrechten. Dit blijkt uit nieuw praktijkonderzoek van de Eerlijke Pensioenwijzer dat vandaag gepubliceerd wordt.

Landroof
Schending van landrechten is een wereldwijd probleem. Vaak is land onvoldoende juridisch beschermd, met name in ontwikkelingslanden, en de bedrijven genoemd in het rapport maken daar misbruik van. Weerstand wordt in veel gevallen hardhandig onderdrukt: in de afgelopen jaren werden wekelijks gemiddeld vier land- en milieuverdedigers gedood, onder meer in Colombia en Brazilië. Moord op landrechtenactivisten is dan ook een groot en groeiend probleem. 2019 toonde een recordaantal vermoorde land- en milieuverdedigers in één jaar. In 2019 kwamen 212 land- en milieuverdedigers om het leven - gemiddeld meer dan vier mensen per week. Grootschalige landbouw, mijnbouw en houtkap zorgen nog steeds voor de meeste aanvallen op milieuverdedigers wereldwijd.


Hoe scoren de pensioenfondsen?
Lokale gemeenschappen in onder meer Brazilië, Colombia, DRC, India, Indonesië, Sierra Leone en Vietnam zijn het slachtoffer van landroof door de bedrijven waarin de pensioenfondsen beleggen. 
Pensioenfondsen moeten heldere eisen stellen aan bedrijven waarin zij beleggen en die betrokken zijn bij landroof, om zo schendingen van landrechten aan te pakken.

• Negen van de tien onderzochte pensioenfondsen scoren slecht: Bpf Bouw (score 3),  ABP, PfZW  en BPL Pensioen (score 2). PME, PMT, Pensioenfonds Vervoer, Pensioenfonds Horeca en Catering en StiPP (score 1). Geen van de pensioenfondsen pakt alle bedrijven aan waarin men belegt en die zich schuldig maken aan landroof, en geen pensioenfonds zet zich structureel in om slachtoffers ervan te compenseren.     
• Pensioenfonds Detailhandel scoort twijfelachtig (score 5). Dit pensioenfonds doet het nog niet goed genoeg, maar wel beter dan de andere fondsen: het fonds spreekt meer dan de helft van de 24 betrokken bedrijven waarin het belegt aan op schendingen van landrechten.

Advies aan pensioenfondsen
Pensioenfondsen moeten heldere eisen stellen aan bedrijven waarin zij beleggen en die betrokken zijn bij landroof, om zo schendingen van landrechten aan te pakken. Pensioenfondsen moeten  internationale richtlijnen zoals die van de VN en de OESO actief en aantoonbaar toepassen op alle bedrijven waarin zij beleggen en die verantwoordelijk zijn voor landroof. Pensioenfondsen moeten landroof door bedrijven waarin zij beleggen helpen uit te bannen en anders deze bedrijven uitsluiten.

Maxima en haar strijd tegen Mijnbouwbedrijf Newmont Corporation 

Maxima kocht in 1993 een stuk land waar ze met haar man en kinderen ging wonen. Ze houden er schapen en kippen, verzamelen wilde kruiden en verbouwen aardappelen en leiden een rustig leven. Die rust wordt bruut verstoord als Máxima het waagt tegen het machtige mijnbouwbedrijf Newmont Corporation in opstand te komen. In 2011 kondigt  Newmont Corporation aan de Yanacocha-mijn te willen uitbreiden en het land eromheen op te kopen. Wie goud wil winnen, moet grote hoeveelheden steen vergruizen. En dus is er meer grond nodig. Ook de grond van Maxima wordt geclaimd.

Bulldozers en klappen
Al snel beginnen de intimidaties. Twee van Máxima’s schapen worden meegenomen door medewerkers van Yanacocha en gedood. Haar hond wordt opzettelijk overreden. Op een dag komen medewerkers van het mijnbedrijf en politieagenten met bulldozers om Máxima van haar grond te verdrijven. Ze laat de blauwe plekken zien, overgehouden aan de klappen die ze kreeg. Haar dochter Jhilda werd aangereden en bleef bewusteloos op de grond achter. Maar Máxima laat zich niet wegjagen. De grond is officieel van haar.

Juridische strijd
Wat volgt is een jarenlange juridische strijd. Er loopt een zaak tegen haar omdat ze weigert haar grond af te staan aan een mijnbouwbedrijf. Soms moet ze er zeven uur voor lopen, en regelmatig gaat ze voor niks omdat zittingen worden afgelast zonder haar op de hoogte te stellen. Ondertussen gaan de intimidaties gewoon door. Als ze in 2019 voor de zoveelste keer naar de rechtbank gaat, staat buiten een groep demonstranten, met spandoeken: ‘Máxima no ésta sola’. Máxima is niet alleen. 
Bron: Amnesty International/Wordt Vervolgd Magazine 

Fotos: ©Amnesty International/ Raul Garcia