Aegon, Allianz en NN Group investeren miljarden in foute wapenleveranciers

Verzekeraars investeren meer dan 5 miljard euro in bedrijven die wapens leveren aan strijdende partijen in conflictgebieden zoals Jemen. Verreweg de grootste investeerders zijn Aegon, Allianz en NN Group. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Eerlijke Verzekeringswijzer naar beleggingen van de negen grootste verzekeraars in Nederland.

Het gaat om wapenleveranties van veertien bedrijven aan bijvoorbeeld Saoedi-Arabië. Dat land maakt in Jemen heel veel burgerslachtoffers met luchtaanvallen. Bij verzekeraars ASR, CZ, Menzis en VGZ werden geen beleggingen in deze bedrijven gevonden. 

Vooral Allianz, Aegon en NN Group investeren
Veruit de grootste investeerder in foute wapenbedrijven is Allianz. Deze Duitse verzekeraar, met 1,3 miljoen klanten in Nederland, investeerde 3,8 miljard euro in alle veertien wapenbedrijven. Bijvoorbeeld meer dan een miljard in General Electric, dat de Saoedische gevechtsvliegtuigen van motoren voorziet en deze onderhoudt. Bij de gevechten in Jemen zijn sinds 2015 meer dan 112 duizend mensen gedood, vaak tijdens luchtaanvallen.

Aegon investeert in vrijwel dezelfde bedrijven bijna 1,1 miljard. De Nederlandse verzekeraar investeert bijvoorbeeld 250 miljoen in Lockheed Martin, dat Saoedi-Arabië de afgelopen jaren voorzag van gevechtshelikopters en raketten. NN Group investeert iets meer dan 100 miljoen euro in zes bedrijven. Achmea en Vivat (bekend van merken als Zwitserleven en Reaal) beleggen relatief kleine bedragen in één van de onderzochte bedrijven.

Wie doen het wel goed?
ASR, CZ, Menzis en VGZ investeren volgens het onderzoek niet in de wapenbedrijven. CZ, Menzis en VGZ hebben echter geen enkel beleid rond wapenhandel. Dergelijk beleid is wel belangrijk, om te voorkomen dat ze in de toekomst alsnog in foute wapenbedrijven investeren. ASR heeft wel heel goed beleid op dit onderwerp.

Eerder onderzoek
Uit onderzoek van de Eerlijke Verzekeringswijzer in 2015 bleek ook al dat verzekeraars investeerden in de wapenbedrijven. Bij Allianz, Aegon en NN Group verbeterde er sindsdien weinig tot niets. Dit ondanks een convenant over verantwoord beleggen dat de verzekeraars en de Nederlandse overheid in 2019 sloten. En ondanks Kamervragen na ons onderzoek in 2015. Achmea en Vivat verbeterden hun beleggingsbeleid rond wapens wel.

Wat hebben we precies onderzocht?
Het onderzoek is gericht op de veertien grootste bedrijven die wapens leveren aan 49 landen die nu in gewapend conflict zijn, of die de mensenrechten ernstig schenden. Het leveren van wapens aan zulke landen staat op gespannen voet met een EU-richtlijn en een VN-verdrag. Daarin staat namelijk dat er geen wapens moeten worden geleverd als het risico bestaat dat ze worden gebruikt in oorlog of voor mensenrechtenschendingen.

Desondanks zijn er bedrijven die wapens leveren aan landen als Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), India, Pakistan of Tsjaad. De Nederlandse overheid beperkte vanwege de oorlog in Jemen al in 2016 de wapenexport naar Saoedi-Arabië vrijwel volledig, en eind 2018 ook die naar de VAE. De verzekeraars beleggen dus desondanks in wapenbedrijven in andere landen, die wel wapens leveren aan deze landen. Zo profiteren ze uiteindelijk van oorlog. 

Reactie op verzekeraars
Inmiddels hebben de verzekeraars gereageerd via het Verbond van Verzekeraars. In die reactie stellen de verzekeraars dat het niet gaat om geld van Nederlandse verzekerden. Voor die stelling mist echter alle onderbouwing. Ons onderzoek richt zich inderdaad op de verzekeraar als geheel, dus niet alleen op de Nederlandse activiteiten. Een splitsing daartussen vinden we principieel al verkeerd, maar daarnaast blijkt hiervan ook niets uit de data.

De opmerking over de methodologie moet wel bedoeld zijn om verwarring te creëren. De verzekeraars mochten namelijk tijdens het onderzoek al op de methodologie reageren maar wilden dat niet doen. Bovendien is de methodologie in lijn met een ‘kader’ dat samen met de verzekeraars is opgesteld in een IMVO-convenant. Aan dat kader houden de verzekeraars Aegon, Allianz en NN Group zich dus (nog) niet.