Grote verzekeraars pakken misstanden bij winning kobalt niet aan (2020)

De negen grootste verzekeringsgroepen in Nederland (Achmea, Aegon, Allianz, ASR, CZ, Menzis, NN Group, VGZ en Vivat) zetten zich onvoldoende in om ernstige mensenrechtenschendingen in de kobaltsector te voorkomen of aan te pakken. Volgens gezaghebbende VN-richtlijnen moeten de verzekeraars de problemen rond kobaltwinning aankaarten bij de bedrijven die gebruikmaken van kobalt als zij in die bedrijven beleggen. Maar in de praktijk doen de verzekeraars dit niet of nauwelijks. Dit blijkt uit een nieuw praktijkonderzoek ‘Time to start caring about cobalt’ van de Eerlijke Verzekeringswijzer.

Gezamenlijk beleggen de negen verzekeringsbedrijven ten minste 12,8 miljard euro in 23 van de grootste fabrikanten van producten die kobalt bevatten, waaronder bedrijven als Apple, BMW, Daimler, Microsoft en Volkswagen. Allianz, de Duitse verzekeringsgroep met een dochter in Nederland, is met 9,4 miljard euro veruit de grootste investeerder, gevolgd door NN Group (1,3 miljard euro) en Aegon (0,9 miljard euro).

Misstanden bij winning kobalt
Kobalt is een belangrijke grondstof voor batterijen voor elektrische auto’s, computers en smartphones. Door de energietransitie is er steeds meer vraag naar kobalt. De winning ervan gaat echter vaak gepaard met grootschalige en systematische mensenrechtenschendingen. Denk aan zeer onveilige werkomstandigheden, kinderarbeid en gedwongen huisuitzettingen bij de mijnen. In 2016 en 2017 publiceerde Amnesty rapporten over mensenrechtenschendingen rondom de kobaltwinning in de Democratische Republiek Congo.

Verzekeraars nalatig
‘De meeste verzekeraars kennen de issues die spelen rond de kobaltwinning. Van hen mag verwacht worden dat ze eisen stellen aan de manier waarop kobalt wordt gewonnen als ze beleggen in bedrijven die dit metaal gebruiken. Maar zij gaan hierover slechts met een fractie van die bedrijven het gesprek aan,’ stelt Titus Bolten van Amnesty International namens de Eerlijke Verzekeringswijzer. ‘Investeerders kunnen een sleutelrol spelen bij het tot stand brengen van betere kobaltpraktijken. De verzekeraars zeggen de internationale richtlijnen voor bedrijven te willen volgen, maar dan moeten ze echt veel meer doen dan wat ze nu laten zien.’

VN-richtlijnen voor bedrijven
In het onderzoek van de Eerlijke Verzekeringswijzer is ook gekeken in hoeverre de verzekeraars voldoen aan andere aspecten uit de VN-richtlijnen voor bedrijven (2011). Naast dat de verzekeraars het gesprek met bedrijven waarin zij investeren moeten aangaan, moeten zij ook over hun inzet en over de effecten daarvan publiekelijk communiceren. ‘Dit is voor de verzekeraars echt nog een ver-van-m’n-bedshow’, stelt Bolten. ‘Alleen Achmea en CZ communiceren publiekelijk iets over hun inzet op de kobaltproblematiek, maar dat stelt nog niet heel veel voor. Tijdens ons onderzoek gaven CZ, Achmea, Menzis, Vivat, NN Group en ASR wel meer inzicht in hun inzet op de kobaltproblematiek. Allianz, VGZ en Aegon deden ook dat niet.’
CZ, Achmea, Menzis, NN Group en ASR onderschreven een oproep vanuit de internationale investeringsgemeenschap (‘PRI’) om de grootste risico’s in de kobaltsector aan te pakken. Vivat zegde toe om deze oproep binnen een jaar te zullen ondertekenen. Aegon, VGZ en Allianz deden noch het een, noch het ander.

Alle verzekeraars scoren een onvoldoende
Geen enkele verzekeraar scoorde in het onderzoek van de Eerlijke Verzekeringswijzer een voldoende, d.w.z. minimaal een 6 op een totaal van 10 punten. CZ is met 4,98 punten de best presterende verzekeraar, gevolgd door Achmea (4,68), Menzis (4,60), Vivat (4,12), NN Group (3,72) en ASR (3,34). Allianz (1,50) en VGZ (0,1) scoorden nauwelijks punten en Aegon behaalde zelfs helemaal geen punten (0,0).

Lees het rapport ‘Time to start caring about cobalt’.

Praktijkonderzoek delfstofwinnende bedrijven en mensenrechten (2018)

In 2018 verscheen het praktijkonderzoek naar de investeringen van de zeven grootste verzekeraars in Nederland in tien delfstofwinnende bedrijven die langdurig betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen. De onderzochte verzekeraars investeren samen bijna 4 miljard euro in de tien bedrijven. Doel van het onderzoek was inzicht te krijgen in de wijze waarop de verzekeraars de schendingen beoordelen, of en zo ja welke actie zij daarop ondernemen en hoe transparant zij hierover zijn.

Achtergrond
Financiële instellingen in Nederland investeren en beleggen miljarden in mijnbouwbedrijven en olie- en gasproducenten die structureel betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen. Als de financiële instellingen een dialoog voeren met deze bedrijven, ligt er vaak veel te weinig nadruk op het voorkomen en beëindigen van mensenrechtenschendingen. Datzelfde geldt voor het bereiken van herstel en genoegdoening voor slachtoffers van schendingen.

Welke verzekeraars komen in actie tegen mensenrechtenschendingen?

• Allianz (score: 1) screent de bedrijven waarin ze belegt niet specifiek op mensenrechtencriteria, zodat bedrijven die mensenrechten schenden bij Allianz buiten beeld kunnen blijven. Verder is Allianz niet transparant over de vraag of en zo ja hoe het concern deze bedrijven op de schendingen aanspreekt.
• Bij APG (score: 2) en Aegon (score: 3) wordt in enkele gevallen een schending wel onderzocht, maar in te weinig gevallen konden APG en Aegon aantonen dat ook daadwerkelijk actie wordt ondernomen.
• NN Group (score: 6) belegt in acht van de tien onderzochte bedrijven en toonde aan dat zij met twee daarvan, en tevens met zes andere bedrijven in vergelijkbare omstandigheden, kritische gesprekken voert.
• Bij Achmea (score: 10), Vivat (score: 9) en ASR (score: 8) is het proces van beoordeling van de schendingen, de te ondernemen actie en de transparantie daarover, goed op orde.

Lees het persbericht en het onderzoeksrapport in het Engels of de Nederlandstalige samenvatting