De tien grootste pensioenfondsen in Nederland hebben hun beleid rond verantwoord beleggen niet op orde. Dat blijkt uit een onderzoek van het vandaag door vijf maatschappelijke organisaties gelanceerde Eerlijk Pensioenlabel. De uitkomst van het onderzoek lijkt op een schoolrapport vol dikke onvoldoendes.

Volgens het label missen de pensioenfondsen essentieel beleid op belangrijke thema’s zoals mensenrechten, klimaatverandering, volksgezondheid, wapens en dierenwelzijn. Woordvoerder Cor Oudes van PAX, namens het Eerlijk Pensioenlabel: “We zijn geschrokken van de uitkomsten. Uit het publieke beleggingsbeleid van een fonds moet ten minste blijken welke eisen het fonds stelt aan de bedrijven waarin het belegt, om te voorkomen dat het via beleggingen betrokken raakt bij  schade aan mens, dier en milieu. Maar de fondsen maken onvoldoende duidelijk welke criteria zij hierbij hanteren.” Alle pensioenfondsen scoren ‘ruim onvoldoende’ of ‘slecht’ op klimaatbeleid en acht van de tien hebben geen beleid op belastingontwijking. Vrijwel geen pensioenfonds heeft beleid om beleggingen in foute wapenhandel te voorkomen.

57 miljard euro
De Nederlandse pensioensector is de op vijf na grootste van de wereld. De door het Eerlijk Pensioenlabel onderzochte fondsen beleggen gezamenlijk voor 957 miljard euro, waarvan een flink deel in aandelen en obligaties van bedrijven. Met het rendement daarop wordt het pensioen verdiend voor iedereen die pensioenpremies afdraagt. In hun beleggingsbeleid kunnen pensioenfondsen eisen stellen aan bedrijven waarin ze beleggen, om zo te voorkomen dat fondsen via beleggingen schade veroorzaken voor mens, dier of milieu.

Onvoldoendes
Het onderzoek beoordeelt de pensioensector op 15 onderdelen: belangrijke maatschappelijke thema’s, zoals corruptie, belastingen en klimaatverandering. Bij alle fondsen is het gepubliceerde beleggingsbeleid voor de meeste thema’s vooralsnog ‘zeer slecht’ (de laagste score), ‘slecht’, ‘ruim onvoldoende’ of ‘onvoldoende’. Als de fondsen op een onderwerp wel beleid hebben gepubliceerd, is dat in vrijwel alle gevallen te weinig. Een voorbeeld: hoewel de pensioenfondsen vaak wel beleid publiceren dat meldt dat zij niet investeren in controversiële wapens zoals clustermunitie en kernwapens is er nauwelijks of geen beleid op het gebied van wapenhandel met regimes die mensenrechten schenden.

Voldoende
Een positieve uitschieter is er bij PFZW, waarvan het beleid voor arbeidsrechten is beoordeeld als ‘goed’. Op het thema transparantie scoorden zes van de tien fondsen ‘voldoende’ of hoger. Dat komt doordat de fondsen relatief open zijn over de vraag in welke bedrijven ze beleggen en of zij die bedrijven aanspreken op onverantwoord gedrag. Onduidelijk blijft welke specifieke eisen de pensioensector aan bedrijven stelt rond verantwoord ondernemen.

Deelnemers in actie
Deelnemers kunnen op de website de  onderzochte fondsen bekijken hoe het beleggingsbeleid van het eigen fonds scoort op 15 maatschappelijke thema’s, en dat vergelijken met het beleid van andere fondsen. Via de website kunnen mensen hun fonds oproepen om het tekort aan publiek toegankelijk beleid snel op te lossen.