Terwijl in de Amazone nu al meer dan tienduizend branden zijn gezien, blijkt dat de grootste banken in Nederland bijdragen aan de verwoesting van het Amazonegebied en de Braziliaanse Cerrado-savanne. ING, Rabobank en ABN Amro zijn de grootste investeerders in hoog-risicobedrijven in de keten van rundvlees- en sojaproductie, betrokken bij de ontbossing van deze natuurgebieden. Rabobank investeerde maar liefst 4,2 miljard euro in de 59 hoog-risicobedrijven, en ING en ABN Amro gezamenlijk ruim 6,5 miljard euro. Ook Van Lanschot en NIBC scoren slecht. Triodos zet stappen, maar is er verbetering nodig. De voornaamste reden voor de ontbossing is de productie van rundvlees en soja voor de vee-industrie. Dit blijkt uit nieuw praktijkonderzoek van de Eerlijke Geldwijzer in samenwerking met Hivos en Both ENDS.
                  

Ontbossing gaat gepaard met vele problemen
De ontbossing in de Amazone en Cerrado-savanne gaat gepaard met mensenrechtenschendingen, klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en grootschalig dierenleed. Wetenschappers waarschuwen dat het Amazonewoud mogelijk binnen twintig jaar zo weinig regen produceert, dat het zichzelf niet meer in stand kan houden. Daarnaast komen wilde dieren om in branden, of vluchten ze naar stedelijke gebieden waar ze niet kunnen overleven en waar ze mogelijk virussen verspreiden die tot nu toe verborgen bleven in de bossen. Ontbossing gaat ook gepaard met ernstige mensenrechtenschendingen, zoals landroof, onderdrukking en moord. Veel bedrijven en boeren die bos willen vrijmaken voor sojateelt, schuwen geweld niet.

Zijn politieke en zakelijke belangen de reden van ontbossing in de Amazone?
Gustavo van de Fair Finance Guide Braziellie interviewt de Braziliaanse Prof. Raoni Rajao:

Welke banken doen het niet goed?
Bij de banken scoren ING, Rabobank, ABN Amro, NIBC en Van Lanschot niet goed. De grootste investeerders zijn Rabobank, ING en ABN Amro. Rabobank investeerde maar liefst 4,2 miljard euro in hoog-risicobedrijven in de keten van rundvlees- en sojaproductie in deze regio. ING en ABN Amro investeerden gezamenlijk voor ruim 6,5 miljard euro. Van Lanschot investeerde 68 miljoen euro en NIBC 46 miljoen euro.

Bij welke banken is er een begin maar moet het beter?
Triodos zet stappen, maar er is ook zeker nog verbetering nodig. Triodos investeert 38 miljoen euro in bedrijven waarvan het risico groot is dat zij, direct of indirect, betrokken zijn bij ontbossing in de Amazone.

Welke banken doen het goed?
Bij De Volksbank zijn geen financiële relaties gevonden met de onderzochte hoog-risicobedrijven.

De uitkomsten zijn alarmerend. Deze banken kunnen niet aantonen dat zij adequaat optreden tegen deze verwoesting. Het rammelt aan alle kanten: van gebrek aan goed beleid tot het uitblijven van een effectieve dialoog met de hoog-risicobedrijven.

Advies aan banken
Banken moeten hun verantwoordelijkheid nemen om de verwoesting van de Amazone en Cerrado te stoppen. Ze moeten een halt toeroepen aan mensenrechtenschendingen, dierenleed, verlies van biodiversiteit en klimaatverandering. Onze aanbevelingen:

• Stel een gedegen beleid op tegen ontbossing;
• Stop zo snel mogelijk met investeringen in deze sojahandel voor veevoer en investeer in duurzame alternatieven;
• Screen alle bedrijven die een risico op ontbossing vormen;
• Sluit duidelijke overtreders uit;
• Voer gesprekken met bedrijven en zorg dat die leiden tot een tijdgebonden actieplan waaraan het bedrijf zich houdt. Inclusief een duidelijke beschrijving van de gevolgen wanneer het bedrijf deze verplichtingen niet nakomt.

 Verzekeraars en pensioenfondsen en de verwoesting van de Amazone
In dit onderzoek zijn ook de verzekeraars en pensioenfondsen onderzocht. Wil je weten hoe die scoren? Bekijk het voor de verzekeraars hier en voor de pensioenfondsen hier.

Jozenildo vertelt over wat de verwoesting van de Amazone voor zijn gemeenschap betekent

            

Jozenildo is een chief van het dorp Açaizal en lid van de inheemse Munduruku-gemeenschap. Hij is leraar op de inheemse school van het dorp, vlak bij een sojaveld. Als de sojaboer zijn velden besproeit, komen er ook chemicaliën de school binnen; zoals de meeste gebouwen in de regio heeft de school open ramen. Door de jaren heen werd Jozenildo’s gemeenschap steeds meer omringd door sojabonenvelden. Sojaboeren hebben ook bossen ontbost die de gemeenschap als haar traditionele land beschouwde.

‘We merken dat de situatie elk jaar erger wordt,’ zegt Jozenildo. ‘Jagen wordt moeilijker; we kunnen geen fruit verzamelen zoals voorheen. Er zijn echt veel minder dieren. De vegetatie neemt af en al het wild verdwijnt en de beken drogen op. Vroeger was er fruit in overvloed, maar nu niet meer.’

‘Het land is hier niet vlak. Bij hevige regen stromen alle pesticiden en herbiciden de beek in, waar we vroeger dronken en baden. Maar door ontbossing drogen de beekjes op. Vroeger was er veel vis, maar we denken dat de agrochemicaliën de vis hebben gedood. Van de oudsten horen we dat er vroeger veel meer water in de beekjes zat. Een ouderling in ons dorp zegt dat de Amazone in een woestijn verandert, en dat is inderdaad wat we hier zien.’

Lees het persbericht, het Engelstalig onderzoeksrapport en de Nederlandse samenvatting

Reactie ING
ING stelt in de Telegraaf dat haar leningenportefeuille kleiner is dan de vermelde €4,1 miljard en vindt het ook niet juist ’om een lening aan bijvoorbeeld een grote supermarktketen of een Nederlandse melkfabrikant één op één te linken aan ontbossing in Brazilië.’ Ze erkent wel dat productieketens van klanten (indirect) betrokken kunnen raken bij ontbossing in het Amazonegebied en toetst klanten op milieu- en sociale risico’s. „Als we signalen over mogelijke ongewenste situaties krijgen, bespreken we dat met onze klanten. We stimuleren hen om indien nodig hun bedrijfsvoering te verbeteren. Onvoldoende verbetering kan uiteindelijk leiden tot het beëindigen van de relatie.”

Reactie Eerlijke Geldwijzer:
Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat een aanzienlijke percentage (20%, conservatieve raming) van de in de EU ingevoerde soja uit de Amazone en Cerrado gelinkt kan zijn aan illegale ontbossing. Daarbovenop komt nog de soja die geproduceerd wordt met legale ontbossing. Het onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer toont aan dat ING de bedrijven financiert die deze soja naar de EU exporteren, vooral Nederland. Zo heeft ING voor een miljard dollar geïnvesteerd in Cargill. Deze soja wordt vervolgens door veevoederbedrijven – mede door ING gefinancierd - gebruikt om voer te produceren voor kippen, varkens en koeien. De producten van die dieren worden verkocht door melkfabrikanten en supermarkten. Ook deze bedrijven worden door ING gefinancierd, zonder waarborg dat zij niet bijdragen aan ontbossing en de mensenrechtenschendingen en dierenleed die daarmee gepaard gaan. Het onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer maakt duidelijk dat de ‘stimulatie’ die ING zegt te geven, onvoldoende is. Overigens, tijdens het onderzoek is aan ING de mogelijkheid geboden de cijfers te corrigeren. ING heeft toen geen afwijkingen gerapporteerd.

Reactie Rabobank 
Rabobank stelt  in de Telegraaf dat haar beleid tegen ontbossing in Brazilië het strengste is van alle banken ter plekke en dat ze zich met haar proactieve aanpak onderscheid rond de uitdagingen in verduurzaming. „Het is teleurstellend dat Eerlijke Bankwijzer dat niet lijkt te willen erkennen. Zo staat Rabobank ontbossing door haar klanten in Brazilië niet toe. Boeren en bedrijven die zich inlaten met illegale ontbossing kunnen niet of niet langer rekenen op financiering door de bank. Rabobank helpt alleen boeren en ondernemers die op een duurzame manier produceren... Bij klanten met duurzaamheidsissues worden de gesprekken geïntensiveerd. We zijn ons ervan bewust dat dit vaak een lange weg is. Toch zijn we van mening dat we met gesprekken en invloed op beleid meer bereiken in het oplossen van de problematiek dan met het simpelweg uitsluiten van deze klanten.

Reactie Eerlijke Geldwijzer
Het onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer scoort het beleid van Rabobank op de ontbossing en de mensenrechtenschendingen en dierenleed die daarmee gepaard als voldoende. Maar beleid is zo goed als de uitvoering. En op de uitvoering van dat beleid scoort Rabobank onvoldoende. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat een aanzienlijke percentage (20%, conservatieve raming) van de in de EU ingevoerde soja uit de Amazone en Cerrado gelinkt kan zijn aan illegale ontbossing. Daarbovenop komt nog de soja die geproduceerd wordt met legale ontbossing. Het onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer toont aan dat Rabobank de bedrijven financiert die deze soja naar de EU exporteren, vooral Nederland. Zo heeft Rabobank voor bijna een miljard dollar geïnvesteerd in Cargill. Deze soja wordt vervolgens door veevoederbedrijven – mede door Rabobank gefinancierd - gebruikt om voer te produceren voor kippen, varkens en koeien. Dit staat haaks op de kringloopvisie die Rabobank zegt te onderschrijven, waarin veevoer van lokale afkomst is. Een andere uitkomst van het onderzoek is dat Rabobank mee dan een miljard dollar heeft geïnvesteerd in het Braziliaanse vleesbedrijf JBS, dat veelvuldig in opspraak is vanwege betrokkenheid bij (illegale) ontbossing, mensenrechtenschendingen en dierenleed.  

Stop de verwoesting van de Amazone

Share