ING wordt per volgend jaar mei de nieuwe huisbankier van de overheid en wordt hiermee verantwoordelijk voor het betalingsverkeer van het Rijk. Het is van groot belang dat ING, als grootste bank in Nederland en vanaf volgend jaar dus ook als huisbankier van de Nederlandse overheid, het goede voorbeeld geeft en concrete stappen zet naar verdere verduurzaming. Niet in de laatste plaats in haar investeringen in de energiesector. Meer investeringen in verduurzaming van de energie- en woningmarkt zijn van groot belang om klimaatverandering tegen te gaan. De overheid en de politiek hebben de verantwoordelijkheid om de eigen huisbank aan te sporen maximale maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en huidige hiaten hierin te dichten.  

Op dit moment is de Royal Bank of Scotland (RBS) de Nederlandse huisbankier. De Tweede Kamer, Eerlijke Bankwijzer en individuele  maatschappelijke organisaties hebben in recente jaren de minister van Financiën herhaaldelijk verzocht om duurzaamheidscriteria op te nemen in de aanbesteding voor de nieuwe huisbankier van het Rijk. Minister Dijsselbloem heeft hier gehoor aan gegeven. Dat is positief, want eerder was dit niet het geval.

Diverse maatschappelijke organisaties, de Eerlijke Bankwijzer en de Tweede Kamer hebben stevige kritiek geuit op het besluit van de toenmalige regering, in 2008, om RBS tot huisbankier van de overheid te verkiezen. In de toenmalige aanbesteding speelden criteria op ‘MVO’ en ‘duurzaamheid’ geen enkele rol. Het MVO-beleid van RBS is beduidend zwakker dan het MVO-beleid van de meeste Nederlandse banken die door de Eerlijke Bankwijzer onderzocht worden, inclusief ING, zo bleek uit onderzoek van Profundo in 2014. Zo is het beleid van RBS op onder meer mensenrechten, arbeidsrechten en mijnbouw volledig ontoereikend. Grote investeringen van RBS in kernwapenproducenten zijn vaak bekritiseerd. En RBS behoort wereldwijd tot de grootste investeerders in de kolenindustrie. Kortom, het feit dat de staat voor een andere huisbank dan RBS heeft gekozen is -vanuit het oogpunt van duurzaamheid en MVO –begrijpelijk.

ING heeft in recente jaren haar MVO-beleid verbeterd, onder meer op de terreinen ‘belastingen’, ‘mijnbouw’ en ‘natuur’. Dit blijkt onder meer uit de recente jaarupdate van de Eerlijke Bankwijzer. Ook is ING in recente jaren transparanter geworden over haar MVO-beleid, een criterium in de aanbesteding voor de nieuwe huisbankier van het Rijk: ING publiceert –na forse druk vanuit maatschappelijke organisaties- sinds enkele jaren haar MVO-beleid. ING investeert in principe niet meer in bedrijven die clustermunitie produceren – een ander criterium in de aanbesteding voor het huisbankier van het Rijk-, al past ING helaas nog wel een paar uitzonderingen in haar beleid toe.

In de criteria voor de aanbesteding staat ook dat de bank internationale arbeidsrechten en mensenrechten moet respecteren. Uit de nieuwste jaarupdate van de Eerlijke Bankwijzer blijkt dat het ING-beleid voor mensenrechten en arbeidsrechten goed is. Wat nog wel mist is het nemen van ketenverantwoordelijkheid: ING stelt geen eisen aan de bedrijven waaraan de bank leningen verstrekt dat deze bedrijven afspraken maken met hun toeleveranciers en onderaannemers over het naleven van mensenrechten en arbeidsrechten. Dit is belangrijk, omdat veel schendingen van mensenrechten en arbeidsrechten dieper in ketens plaats vinden. 

Uit praktijkonderzoek naar investeringen in mijnbouwbedrijven waar mensenrechtenschendingen plaatsvinden bleek dat ING geen informatie wilde laten zien die aan toont of de bank deze bedrijven daadwerkelijk aan spoort om mensenrechtenschendingen tegen te gaan. Een punt van zorg vormt nog altijd het wapenbeleid van ING: ook al is dit enkele jaren geleden aangescherpt, ING investeert nog altijd in zowel kernwapenproducenten als in bedrijven die conventionele wapens leveren aan dictaturen, zolang er tegen deze landen geen embargo’s zijn ingesteld door EU of VN.

Onderbelicht in de aanbestedingsprocedure van de overheid lijkt de ‘planet’- kant te zijn van PPP (‘People, Planet, Profit’). MVO houdt uiteraard ook goed beleid en uitvering hiervan in op onderwerpen als ‘milieu’, ‘klimaat’ en ‘dierenrechten’. Het beleid van ING op klimaat en dierenwelzijn schiet ernstig tekort, zo bleek in september opnieuw bij de jaarlijkse beleidsupdate van de Eerlijke Bankwijzer. http://eerlijkegeldwijzer.nl/bankwijzer/ De initiatiefnemers van de Eerlijke Bankwijzer roepen ING al jaren op om hier actie op te ondernemen. ING heeft de Eerlijke Bankwijzer in september laten weten verder te willen praten over deze onderwerpen. Dat is positief en we gaan dit gesprek graag aan.

Op 5 november publiceert de Eerlijke Bankwijzer een nieuw praktijkonderzoek over investeringen van banken in de energiesector.

Peter Ras, projectleider Eerlijke Bankwijzer